|
SAĞLIK HİZMETLERİ TEMEL KANUNU |
Kanun Numarası : 3359
(Resmi Gazete Yayım Tarihi : 15.05.1987, Sayı :
19461)
Amaç
MADDE 1 - Bu Kanunun amacı ; sağlık
hizmetleriyle ilgili temel esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 - Bu Kanun, Milli Savunma
Bakanlığı hariç, bütün kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel
kişilerini ve gerçek kişileri kapsar.
Temel Esaslar
MADDE 3 - Sağlık hizmetleriyle ilgili
temel esaslar şunlardır :
a) Sağlık kurum ve
kuruluşları yurt sathında eşit, kaliteli ve verimli hizmet sunacak şekilde
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca, diğer ilgili bakanlıkların da görüşü
alınarak planlanır, koordine edilir, mali yönden desteklenir ve geliştirilir.
b) Koruyucu sağlık
hizmetlerine öncelik verilmek suretiyle kamu ve özel bütün
sağlık kurum ve kuruluşlarının kurulması ve işletilmesinde kaynak israfı ve
atıl kapasiteye yol açılmaksızın gerektiğinde hizmet satın alınarak
kaliteli hizmet arzı ve verimliliği esas alınır. Sağlık
ve Sosyal Yardım Bakanlığı ilgili Bakanlığın muvafakatını alarak,
kamu ve özel bütün sağlık kurum ve kuruluşlarına koruyucu sağlık
hizmeti görevi verir ve bu kurum ve kuruluşların bütün sağlık hizmetlerini
denetler.
c) Bütün sağlık kurum ve kuruluşları ile sağlık
personelinin ülke sathında dengeli dağılımı ve yaygınlaştırılması esastır.
Sağlık kurum ve kuruluşlarının kurulması ve işletilmesi bu esas
içerisinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca düzenlenir. Bu
düzenleme ilgili Bakanlığın görüşü alınarak yapılır. Gerek görüldüğünde
özel sağlık kuruluşlarının her türlü ücret tarifeleri sağlık
ve Sosyal Yardım Bakanlığınca onaylanır. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait
sağlık kuruluşları veya sağlık işletmelerinde verilen her türlü hizmetin
fiyatları Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca tespit ve ilan edilir.
d) Sağlık kurum ve kuruluşları, kişilerin
hekim ve sağlık kuruluşunu seçme hakkı kısıtlanmaksızın sağlık
hizmet zinciri oluşturulacak şekilde düzenlenir. Acil vakalar hariç olmak üzere sevk
sistemine uymayanlar hizmet karşılığı fazla ücret
öderler. Sosyal güvenlik kuruluşlarına bağlı olanlar bu farkı kendileri
karşılar.
e) Tesis edilecek eğitim, denetim,
değerlendirme ve oto kontrol sistemi ile sağlık
kuruluşlarının tespit edilen standart ve esaslar içinde hizmet vermesi
sağlanır.
f) Herkesin sağlık durumunu takip
edebilmek için gerekli kayıt ve bildirim sistemi kurulur.
g) Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ;
sağlık ve yardımcı sağlık personelinin yurt düzeyinde dengeli dağılımını
sağlamak üzere istihdam planlaması yapar, ülke ihtiyacına uygun
nitelikli sağlık personeli yetiştirilmesi amacıyla hizmet önce ya da kamu
kuruluşlarında mesleklerini icra
h) (Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988
tarih ve E. 1987/16, K. 1988/8 sayılı Kararı ile iptal edilmekle hükmü
kalmamıştır.)
i) Sağlık hizmetlerinin yurt çapında
istenilen seviyeye ulaştırılması amacıyla ; bakanlıklar seviyesinden
en uçtaki hizmet birimine kadar kamu ve özel sağlık
kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
arasında koordinasyon ve işbirliği yapılır. Sağlık kurum ve
kuruluşları coğrafik ve fonksiyonel hizmet alanları, verecekleri hizmetler,
yönetim, hizmet ilişki ve bağlantıları gibi konularda tespit edilen
esaslara uymak ve verilen görevleri yapmakla yükümlüdürler. Çağdaş tıbbi bilgi
ve teknolojinin ülkeye getirilmesi ve teşviki sağlanır.
j) Vatandaşların hastalıklardan korunma,
sağlıklı çevre, beslenme, ana çocuk sağlığı ve aile
planlaması ve benzeri konularda eğitilmeleri
ve takipleri bütün kamu kuruluşlarının sorumluluğu, kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, özel ve
gönüllü kuruluşların işbirliği içerisinde gerçekleştirilir.
k) Koruyucu, teşhis,
tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaç, aşı,
serum ve benzeri biyolojik maddelerin üretiminin ve kalitesinin teşvik ve
temini esas olup, her türlü müstahzar, terkip,
madde, malzeme, farmakope mamülleri, kozmetikler
ve bunların üretiminde kullanılan ham ve yardımcı
maddelerin ithal, ihraç, üretim, dağıtım ve tüketiminin, amaç dışı kullanılmak
suretiyle fizik ve psişik bağımlılık yapan veya yapma ihtimali bulunan madde,
ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddeler ile diğer terkiplerin
kontroluna, murakabesine ve bunların yurt içinde ve yurt dışında ücret
karşılığı kalite kontrollerini yaptırmaya, özel mevzuata göre ruhsatlandırma,
izin ve fiyat verme işlerini yürütmeye Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığı yetkilidir.
Özel mevzuatına göre izin
veya ruhsat alınmamış ilaç ve terkiplerin üretimi, ithali, satışı ile ruhsat
veya izin alınmış dahi olsa ilaç ve terkiplerin bilimsel araştırma
amacıyla Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ve ilgili kişinin rızası olmadan insan
üzerinde kullanımı yasaktır.
l) (Ek : KHK/572 - 30.05.1997)
Özürlü çocuk doğumlarının önlenmesi için, gebelik öncesi ve gebelik döneminde
tıbbi ve eğitsel çalışmalar yapılır. Yeni doğan
bebeklerin metabolizma hastalıkları için gerekli olan testlerden
geçirilerek risk taşıyanların belirlenmesine ilişkin tedbirler alınır.
Teşkilatlanma
MADDE 4 -
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı 3
üncü maddede sayılan hizmet ve esasları bu sistem
içerisinde gerçekleştirmek üzere ülke çapında teşkilat kurar veya kurdurabilir.
(İkinci fıkra Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988 tarih
ve E. 1987/16, K. 1988/8 sayılı Kararı ile iptal edilmekle hükmü kalmamıştır.)
Sağlık İşletmesi
Madde 5 - Bu Kanun kapsamına giren
kamu kurum ve kuruluşlarına ait sağlık kuruluşları,
ilgili Bakanlığın teklifi ve Sağlık ve
Sosyal Yardım Bakanlığının uygun görmesi halinde Bakanlar Kurulu
kararı ile kamu tüzel kişiliğini haiz sağlık işletmesine dönüştürülürler.
Yeterli
işletme büyüklüğünde bulunmayan sağlık kuruluşları tek bir sağlık işletmesi altında toplanabilir.
Sağlık
işletmelerinde görevli olan ve mesleklerini serbest icra etmeyen tabipler,
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının tespit edeceği usul ve esaslar
çerçevesinde ve sağlık işletmesi yönetiminin uygun görmesi
halinde mesai saatleri dışında kuruluşta özel teşhis ve tedavi yapabilirler.
A)
Sağlık işletmesinin gelirleri şunlardır :
a) Sağlık hizmetleri karşılığında elde edilen gelirler,
b) Bağış ve yardımlar,
c) Bu şekilde kurumlaştırılan sağlık işletmelerine gerek
görüldüğünde yapılacak Devlet desteğinin yanında, kuruluşun bağlı
olduğu Bakanlığın veya kurumun her yıl bütçesine koyduğu personel ve yatırım
ödeneği,
d) Diğer gelirler.
B) Sağlık işletmesinin giderleri şunlardır
:
a) Sözleşmeli personel ücreti,
b) Kurum dışından satın alınacak her türlü sağlık ve
laboratuvar hizmeti için sözleşmeli personel ve hizmet ücreti,
c) (Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988 tarih ve E.
1987/16, K. 1988/8 sayılı Kararı ile iptal edilmekle hükmü kalmamıştır.)
d) (Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988 tarih ve E.
1987/16, K. 1988/8 sayılı Kararı ile iptal edilmekle hükmü Kalmamıştır.)
e) Sağlık kuruluşunun tevsii, modernizasyonu, her türlü
cihaz ve malzeme tedariki, kurum cihazlarının bakım ve onarımı ile
personelin yurt içi ve yurtdışı eğitimi ve araştırma için
gerekli harcamalar,
f)
Sağlık
işletmesinin işletilmesi ile ilgili diğer harcamalar.
Sağlık İşletmeleri :
a)
Kurumlar
Vergisinden,
b)
Yapılacak
bağış ve yardımlar sebebiyle Veraset ve İntikal Vergisinden,
c)
Yapacakları
her türlü muameleler dolayısıyla Damga Vergisinden, muaftır.
Sağlık
işletmelerine yapılacak bağış ve yardımlar her türlü vergi,
resim ve harçtan muaftır. Bu bağış ve yardımlar Kurumlar ve Gelir Vergisi
matrahından indirilebilir.
Sağlık İşletmesi ile İlgili Diğer Personel
MADDE
6 -
Koruyucu sağlık
hizmetlerinde görevli sağlık ve yardımcı sağlık
personeli ile diğer personelin sağlık işletmesi kapsamına alınma ve mali
imkanlarından yararlandırma usul ve esasları Sağlık ve Sosyal Yardım
Bakanlığınca tespit edilir.
Sözleşmeli Personel
MADDE 7 - (Birinci
fıkra Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988 tarih ve E. 1987/16, K. 1988/8 sayılı
Kararı ile iptal edilmekle hükmü kalmamıştır.)
Ayrıca,
özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren veya ülke
düzeyinde mesleki gelişmeyi sağlayacak Türk uyruklu ve
yabancı uyruklu elemanlar da kadro karşılığı aranmaksızın sözleşmeli
olarak çalıştırılabilir.
(Üçüncü fıkra Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 1988 tarih ve
E. 1987/16, K. 1988/8 sayılı Kararı ile iptal edilmekle hükmü
kalmamıştır.)
Sözleşme
ile çalıştırılacak personel istekleri üzerine T.C. Emekli Sandığı ile
ilgilendirilir. Bunların emeklilik aylıklarının hesabında 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Tedavi Masraflarının Tahsili
MADDE
8 - Sağlık işletmelerinde
koruyucu sağlık hizmetleri dışında teşhis, tedavi ve
rehabilite edici hizmetler ücretli olup, sağlık işletmesince tahakkuk
ettirilen masraflar ilgili kurumca herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmaksızın
öncelik ve ivedilikle ve ödeme emri beklenilmeksizin ödenir.
Bütçe uygulaması dışında olup da herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi
olanlara ait masraflar, ilgili sosyal güvenlik
kuruluşuna tebliğ edilmek suretiyle tahsil edilir. Bu suretle tebliğ
edilen masrafların 15 gün içinde ödenmesi zorunlu olup, bu süre içinde
ödenmediği takdirde durum mahalli vergi dairesine bir tezkere ile
bildirilerek tahsili istenir.
Vergi dairelerince tahsil edilen masraflar, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca
tespit edilecek esaslar dahilinde tahsilatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna
kadar sağlık kuruluşuna ödenir.
Bu maddenin uygulanmasında zaman aşımı ile ilgili hükümleri hariç 6183
sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ve bu Kanuna
dair mevzuat hükümleri uygulanır.
Yönetmelikler
MADDE 9 -
a)
Sağlık işletmesinin
yönetimi ile çalışma usul ve esasları Bakanlar Kurulunca,
b)
Hizmet ve ilaç alma, ilgili
kurum ve kuruluşlara ait araç, gereç ve malzemelerin kiralanması, devri, gayrimenkullerin
kiralanması ; tıbbi araç, gereç ve malzeme yönünden standardı
ile tıbbi araç ve gereçlerin alımında teknik şartnamelerin hazırlanmasındaki
kıstasların belirlenmesi ; Maliye ve Gümrük, ilgili Bakanlıklar ve Sağlık ve
Sosyal Yardım Bakanlığınca müştereken,
c)
Bütün kamu
ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarını
belirlemeye, sağlık kurum ve
kuruluşlarını sınıflandırmaya ve sınıflarının değiştirilmesine,
sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarına, sağlık hizmet
zinciri oluşturulmasına, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile
sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet
standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili
diğer hususlar Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca,
çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir.
Geçici Madde 1 - Sağlık
işletmesi uygulamasına geçirilen kuruluşun sağlık ve yardımcı
sağlık personeli ile diğer personeli istekte bulunmaları halinde ve kuruluşun
kabulü şartıyla yeni bir atamaya gerek kalmaksızın
sözleşmeli olarak çalıştırılabilirler. Ancak, memur statüsünden sözleşmeye
geçen personel, istekleri halinde T.C. Emekli Sandığı ile irtibatlandırılırlar.
İlgili sağlık kuruluşunca sözleşme isteği
Geçici Madde 2 -
Döner sermayesi bulunan ve yeniden teşkilatlandırılması öngörülen
sağlık kuruluşlarının döner sermayesi sağlık işletmesine aktarılır.
Geçici Madde 3 - Genel
Sağlık Sigortası yürürlüğe girinceye kadar, hiç bir sosyal güvenlik kurumuna
tabi olmayanlar müracaatları ve talepleri halinde sağlık kütüğüne kaydolunur.
Bu suretle kayıtlarını yaptıranlardan her yıl Bakanlar
Kurulunca tespit edilen miktarda prim tahsil edilir. Kayıtlarını yaptırmayanlar
ile primlerini ödemeyenlerin sağlık kuruluşlarındaki teşhis, tedavi
ve rehabilite giderleri kendilerinden veya kayıt oldukları özel sigorta
kurumlarından tahsil edilir.
Sağlık kütüğünün oluşturulması ve işletilmesi ile ilgili usul ve esaslar
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca tespit edilir. Kayıtlarını
yaptırmalarına rağmen primlerini ödeyemeyecek kadar fakrü zaruret içinde
bulunanların primleri durumlarının mahalli idarelerce
tespit edilmesi şartıyla kısmen veya tamamen sosyal yardım maksadıyla
kurulmuş fon ve kuruluşlar tarafından ödenir.
Sosyal yardım maksadıyla kurulmuş fon ve kuruluşlardan sağlanacak
Geçici Madde 4 - (23 Mayıs 2000 tarih ve 4568 sayılı Kanunun 5-g maddesi ile
yürürlükten kaldırılmıştır.)
Geçici Madde 5 - Bu
Kanunla ilgili
yönetmelikler düzenlenip yürürlüğe konuluncaya kadar, bu Kanuna
aykırı olmayan mevzuat hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Yürürlükten Kaldırılan Hükümler
MADDE 10 - Diğer
kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlükten kalkar.
Yürürlük
MADDE 11 - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.